Χάρης Τσιώνης
Καλοκαίρι και μάλλον όλοι μας, λίγο ή πολύ, ψάχνουμε τόπους για τις διακοπές μας και ελάχιστα σκεφτόμαστε τη δουλειά μας και ενδεχόμενα τη “δια βίου” εκπαίδευσή μας… άρα λογικό και να μην σκεφτόμαστε αλλά και να μην υπάρχουν συνέδρια, παρακολουθήσεις και τα παρελκόμενά τους την θερινή περίοδο. Έτσι για να μην αφήσουμε “νεκρή” την στήλη η καλή μας υπεύθυνη σύνταξης με προέτρεψε να γράψω κάτι.. κάτι σαν οδοιπορικό για ένα τόπο δικό μας. Και ποιός καλύτερος τόπος από την γενέθλια γη αλλά και από τον τόπο που μεγαλώνουμε, δημιουργούμε την οικογένειά μας αλλά και “κτίζουμε» την επαγγελματική και επιστημονική μας σταδιοδρομία.. και ο λόγος; Επί 1,5 χρόνο που συμμετέχω στην όμορφη προσπάθεια του Δ.Σ. της ΕΠΕΓΕ τους “ζάλισα” με τις ομορφιές και τα καλούδια των Σερρών.
Ο Νομός Σερρών είναι ικανός να ξαφνιάσει ευχάριστα τον κάθε επισκέπτη με τις εναλλαγές του. Χιονισμένες βουνοκορφές (Παγγαίο, Μπέλλες, Μενίκοιο..), λίμνες (η γνωστή μας Κερκίνη αλλά και άλλες μικρές “χαμένες” σε όμορφα τοπία), ποτάμια (ο Στρυμώνας αλλά και ο Αγγίτης και ο Κρουσοβίτης) και πανέμορφα δάση, μνημεία της φύσης και του ανθρώπου που δένουν αρμονικά με ένα μακραίωνο τοπικό πολιτισμό που διατηρεί την ταυτότητα και την λαϊκή του παράδοση. Κάθε ταξίδι στις Σέρρες και μια απρόσμενη εμπειρία για όλες τις αισθήσεις, όλες τις εποχές του χρόνου.
Αυτό που τα τελευταία χρόνια έκανε τον νομό Σερρών σημαντικό προορισμό για εγχώριους και ξένους περιηγητές φυσιολάτρες είναι η Λίμνη Κερκίνη (αν και οι Βρετανοί φυσιολάτρες την ανακάλυψαν και την επισκέπτονταν αρκετά χρόνια πριν οι ίδιοι οι Σερραίοι αντιληφθούν την σημασία και την αξία της). Την αρχή έκαναν κάποιοι δραστήριοι και ευαίσθητοι οικολογικά νέοι της περιοχής που επένδυσαν στην ορθή αξιοποίηση της περιοχής και ακολούθησαν με καθυστερήσεις οι τοπικοί φορείς, ενώ η κεντρική εξουσία όπως πάντα και όπως παντού “αντιστάθηκε” σθεναρά δυσκολεύοντας συνήθως την ζωή όλων των προηγούμενων. Σήμερα στον Λιθότοπο (όπου και το φράγμα της λίμνης), στο χωριό Κερκίνη (με το λιμανάκι) αλλά και λίγο βορειότερα στα Άνω και Κάτω Πορροϊα (με τα πολλά νερά και πλατάνια) όπως και ανατολικά μέχρι το Ακριτοχώρι υπάρχουν πολλά και καλά καταλύματα που μπορούν να φιλοξενήσουν τους επισκέπτες
Η μοναδική αυτή λίμνη και η γύρω περιοχή της, διεθνούς πλέον σημασίας υδροβιότοπος, έχει ανακηρυχθεί Εθνικό Πάρκο και προστατεύεται από την συνθήκη Ramsar. Προσφέρεται για εξερεύνηση, πεζοπορία, ψάρεμα, βαρκάδα και βόλτα με άλογα. Η αξιοθαύμαστη χλωρίδα με περισσότερα από 620 είδη φυτών με καλύτερη περίοδο για την παρατήρησή της το τέλος του καλοκαιριού και το φθινόπωρο. Η μοναδική πανίδα με τα πουλιά, τα ψάρια (είναι η παραγωγικότερη λίμνη της Ελλάδας), τα αμφίβια, τα ερπετά και τα θηλαστικά αλλά και τα ασπόνδυλα και ειδικά τα έντομα (πιθ. πάνω από 4000 είδη) ανάμεσά τους 120 είδη πεταλούδας, 31 ψαριών, 8 βατράχων και φρύνων, 47 ακριδών και τριζονιών, 10 σαύρας και 12 φιδιών. 30.000 πουλιά, η ομορφιά των οποίων στην λίμνη, είναι εκπληκτική, σχεδόν απερίγραπτη και η εμπειρία πραγματικά μοναδική.
Στην περιοχή της λίμνης φιλοξενούνται πάνω από 1.000 νεροβούβαλοι (ο μεγαλύτερος πληθυσμός της χώρας) που με το αργό τους βάδισμα, την αγάπη τους για το νερό και κυρίως την λάσπη αλλά και το μέγεθός τους είναι το σήμα κατατεθέν της περιοχής. Το γάλα τους πολύτιμο για παραδοσιακά ζαχαροπλαστεία, το κρέας τους νόστιμο και άπαχο, με τις βουβαλίσιες μπριζόλες, τα μαγειρευτά στην γάστρα εδέσματα αλλά και τα σουτζουκάκια, τα λουκάνικα και τον καβουρμά να φτάνουν πια στο τραπέζι των Ελλήνων σε πολλές περιοχές αφού δραστήριοι κτηνοτρόφοι και επαγγελματίες στην επεξεργασία του βουβαλίσιου κρέατος μεριμνούν να ταξιδεύουν αυτά τα προϊόντα και στην υπόλοιπη Ελλάδα.
Στο βόρειο πάντα άκρο του Νομού, αλλά ανατολικότερα, ανάμεσα στους ορεινούς όγκους του Μπέλλες και του Αγκίστρου στην στενωπό που δημιουργεί ο ποταμός Στρυμώνας κατεβαίνοντας από την Βουλγαρία και πριν χυθεί στην λίμνη Κερκίνη και από εκεί στην πεδιάδα των Σερρών βρίσκεται το οχυρό Ρούπελ. Ένα συγκρότημα έργων που επεκτείνονταν σε 2500 μέτρα, με 121 ενεργητικά σκέπαστρα και υπόγειες στοές με συνολικό μήκος 6100 μέτρα, μέσα από τις οποίες 44 αξιωματικοί και 950 άνδρες, τον Απρίλιο του 1941 με την ηρωική τους αντίσταση αναχαίτισαν την Γερμανική επίθεση – εισβολή στην πατρίδα μας προκαλώντας τους τεράστιες απώλειες. Το Οχυρό δεν έπεσε αλλά παραδόθηκε στους Γερμανούς αφού αυτοί μπήκαν ήδη στην χώρα και στην Θεσσαλονίκη και αφού υπογράφτηκε η συνθηκολόγηση της Ελλάδας. Σήμερα διατηρείται ως ιστορικό μνημείο με το σχετικό μουσείο αλλά και την δυνατότητα ξενάγησης μέσα στις στοές.
Μετά το Ρούπελ, πάντα βόρεια και παράλληλα με τα Ελληνο-Βουλγαρικά σύνορα, φτάνει ο επισκέπτης στο χωρίο Άγκιστρο όπου μέσα σε σύγχρονες εγκαταστάσεις ιαματικών πηγών μπορεί να απολαύσει χαλάρωση και υδροθεραπεία, να ξεκουραστεί φιλοξενούμενος σε μικρά πανέμορφα ξενοδοχεία και παραδοσιακούς ξενώνες, που με πολύ αγάπη και φροντίδα δημιούργησαν και συντηρούν παρά τους δύσκολους καιρούς οι δραστήριοι κάτοικοι αλλά και να γευτεί τον πλούτο της τοπικής παραδοσιακής αλλά και σύγχρονης Ελληνικής κουζίνας. Μια πραγματική όαση αναζωογόνησης που απολαμβάνουν επισκέπτες από όλη την χώρα και που μαζί με τα Λουτρά Σιδηροκάστρου και τα Θερμά Νιγρίτας συμπληρώνουν τον ιαματικό πλούτο του νομού που διαθέτει ίσως το μεγαλύτερο γεωθερμικό πεδίο της χώρας.
Ανατολικότερα μια μαγευτική κατάφυτη περιοχή αποτελεί το δάσος του Λαϊλιά που προσφέρεται για φυσιολατρικές εκδρομές όλο τον χρόνο και όπου τον χειμώνα λειτουργεί (μόλις 25 χιλ. από την πόλη των Σερρών) το ομώνυμο χιονοδρομικό κέντρο.
Στο άλλο άκρο, τώρα του νομού, νότια στα ανατολικά βρίσκεται ένα από τα ωραιότερα και μεγαλύτερα σπήλαια της Ευρώπης, το σπήλαιο της Αλιστράτης (δίπλα στο ομώνυμο χωρίο) που προκαλεί δέος και θαυμασμό για την ασύγκριτη υπόγεια γοητεία του. 25.000 τ.μ. γνωστής σχεδόν επίπεδης επιφάνειας, 3 χλμ. μήκος διαδρόμων με φυσικό εξαερισμό και ιδανικές προδιαγραφές ασφάλειας. Δίπλα στο σπήλαιο, το Φαράγγι του Αγγίτη με μήκος 15 χλμ., η βαθιά ποτάμια κοιλάδα του ποταμού, με τις κατακόρυφες πλαγιές των βράχων προσφέρεται για rafting, καγιάκ και περιπάτους.
Πάντα νότια αλλά τώρα στο δυτικό άκρο του νομού η αρχαία Αμφίπολη, την οποία έφεραν και πάλι στο προσκήνιο τα πρόσφατα εξαιρετικά ταφικά της ευρήματα, είναι από τους σπουδαιότερους αρχαιολογικούς χώρους καθώς υπήρξε σημαντική πόλη του αρχαίου κόσμου, εστία Ελληνισμού των Μακεδονικών αλλά και Ρωμαϊκών χρόνων. Κόσμημα του χώρου το αρχαιολογικό μουσείο, με πλήθος σημαντικά ευρήματα, ενώ στον αρχαιολογικό χώρο πέραν των σημαντικών υπολειμμάτων των τειχών της πόλης, η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως δημόσια κτίρια και ιδιωτικές κατοικίες. Σύμβολο της πόλης αλλά και του νομού των Σερρών είναι ο Λέων της Αμφίπολης (το λιοντάρι για μας τους Σερραίους) ύψους 5,37 μ. που ανακαλύφτηκε το 1913-14 και στήθηκε δίπλα στον Στρυμώνα το 1936.
Η περιήγηση στον νομό δεν θα μπορούσε να τελειώσει χωρίς την αναφορά σε δύο σημαντικά βυζαντινά μνημεία – μοναστήρια που είναι σημαντικοί προορισμοί “θρησκευτικού προσκυνηματικού τουρισμού”. Την Μονή Τιμίου Προδρόμου δίπλα στην πόλη (ιδρύθηκε στα 1270 μ.Χ.) με πλούσια κειμήλια ανάμεσα στα οποία ξεχωριστό είναι το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού αλλά και το μουσειακό ελαιοτριβείο να προκαλεί τον θαυμασμό των επισκεπτών. Την Μονή Παναγίας Εικοσιφοίνισσας στα νότια, στο Παγγαίο όρος και σε υψόμετρο 743 μ., γνωστή για την “αχειροποίητο εικόνα της Θεοτόκου”. Ενώ αξιόλογοι ανάλογοι προορισμοί είναι και τα μοναστήρια στο Ακριτοχώρι (μετόχι της μονής Ξενοφώντος του Αγίου Όρους) και της Αγίας Παρασκευής στον Δόμηρο.
Άφησα τελευταία την πόλη των Σερρών που προσπαθεί όπως και πολλές άλλες πόλεις της Ελληνικής περιφέρειας να βρει τον δρόμο της, μέσα στην ανταγωνιστική και εν πολλοίς προβληματική εποχή μας. Πόλη αυθεντική με τα βυζαντινά και τα οθωμανικά της μνημεία να μαρτυρούν τα 500 χρόνια οθωμανικής κυριαρχίας αλλά και πόλη που πυρπολήθηκε δύο φορές στον 20ο αιώνα από τους Βουλγάρους, κάθε φορά που για μικρό διάστημα ήρθαν ως κατακτητές στην περιοχή και που κατέστρεψαν πολλά περισσότερα από αυτά που σήμερα σώζονται.
Πλούσια ιστορία (το αρχαιολογικό μουσείο -το “Μπεζεστένι”- βρίσκεται στην κεντρική πλατεία), σημαντική εμπορική κίνηση (κέντρο ενός μεγάλου νομού 200.000 κατοίκων) και έντονη νυχτερινή ζωή παρά τα προβλήματα της οικονομικής κρίσης που πλήττει και τους κατοίκους αυτού του τόπου. Η Ακρόπολη της πόλης (“Κουλάς”), η κοιλάδα των Αγίων Αναργύρων με τους χώρους περιπάτου και άθλησης αλλά και τα καλοκαιρινά μπάρ -club, ο Αϊ Γιάννης με τα πολλά τρεχούμενα νερά, τα πλατάνια και τις πολλές ταβέρνες, όλα στις παρυφές της πόλης και σε απόσταση αναπνοής από το κέντρο της, δροσίζουν κατοίκους και επισκέπτες. Στο κέντρο πολλά καφέ και μπάρ, πολλά “σουβλατζίδικα” – ψητοπωλεία που σερβίρουν στην λαδόκολλα τα ζουμερά και νόστιμα ψητά τους. Το λουκάνικο Τζουμαγιάς (Ηράκλειας) και όχι “τύπου Τζουμαγιάς” που πρόσφατα διαφημίζει Γερμανική αλυσίδα πολυκαταστημάτων, να κλέβει την παράσταση, να γεμίζει τα ρουθούνια με οσμές και τον ουρανίσκο με ασυνήθιστη ευχαρίστηση. Το λουκάνικο Τζουμαγιάς εκτός των άλλων χαρακτηρίζει και τα δύο σημαντικότερα πανηγύρια του νομού (της Τζουμαγιάς ή Ηράκλειας τον Αύγουστο και της Σκοτούσσας τον Σεπτέμβρη). Ο Ακανές των Σερρών (που “χαρίζει” και το παρατσούκλι “Ακανέδες” στους Σερραίους) ένα εύγευστο τοπικό γλυκό – λουκούμι με έντονη γεύση φρέσκου βουτύρου, είναι από τα πράγματα που σίγουρα θα πάρει μαζί του ο επισκέπτης φεύγοντας από την πόλη (και εδώ όμως προσοχή στις απομιμήσεις – “γεννόσημα” μην τους μπερδέψουμε με τους αυθεντικούς).
Νόστιμες οι παραδοσιακές πίττες που φτιάχνονται με φύλλα που ανοίγονται με τον παραδοσιακό τρόπο αλλά κυρίως η “Σερραϊκή Μπουγάτσα” γνωστή στο Πανελλήνιο θα συνοδέψει τα πρωινά σας αν και εμείς οι Σερραίοι την καταναλώνουμε όλες τις ώρες της ημέρας αλλά και της νύχτας καθώς συχνά οι νέοι γυρνώντας στο σπίτι από την διασκέδαση τις πρώτες πρωινές ώρες κάνουν στάση για μια μπουγάτσα που είναι για όλα τα γούστα (εκτός της κλασικής με κρέμα ή με τυρί υπάρχει και με χόρτα ή με κιμά).
Να μην ξεχάσετε λοιπόν να επισκευτείτε την Αμφίπολη, το σπήλαιο Αλιστράτης, την Λίμνη Κερκίνη, τα Λουτρά Αγγίστρου,
Να μην ξεχάσετε να γευτείτε την μπουγάτσα, τα σουβλάκια και τα λουκάνικα Τζουμαγιάς αλλά και τα βουβαλίσια κρεατοεδέσματα.
Να μην ξεχάσετε να πάρετε μαζί σας τα βουβαλίσια προϊόντα και τους Ακανέδες… αλλά κυρίως να μην παραλείψετε να βρεθείτε στις Σέρρες…. όλες τις εποχές του χρόνου…
Όσο για συνέδριο.. ποιός ξέρει ίσως στο μέλλον επιλεγεί σαν τόπος διεξαγωγής κάποιου μικρού ή μεγάλου συνεδρίου μας (ξενοδοχειακή υποδομή υπάρχει και
είναι άριστη).
Όσο για εμένα, δεν πρέπει να ξεχάσω πόσο πολύτιμη υπήρξε η βοήθεια, και τον ευχαριστώ από καρδιάς για αυτό, του υπεύθυνου τουρισμού της Περιφερειακής Διοίκησης Σερρών και καλού φίλου Λεωνίδα Τσιαντή που εκτός των άλλων είναι σύζυγος της συντοπίτισσας συναδέλφου γαστρεντερολόγου Χαμπαρίδου Αθηνάς.